بينايي نوزاد از زمان تولد تا سن خاصي، دچار تغييرات زيادي مي‌شود. ديد نوزاد در هنگام تولد كامل نبوده و قادر به تشخيص بسياري از جزييات نيست. اين فرايند به سرعت شكل خواهد گرفت و تقريبا در 3 تا 5 سالگي كودك داراي ديد كاملي خواهد شد. سرعت رشد در ماه هاي ابتدايي بعد از تولد، بيانگر اهميت اين دوران در شكل گيري ديد مناسب و بينايي كامل است. در واقع به همين دليل است كه كودكان با كوچك ترين تب و يا تشنجي، بينايي و يا شنوايي خود را از دست مي‌دهند. قدرت بينايي براي نوزادان بسيار حائز اهميت است؛ چرا كه آنان از طريق حواس مختلف خود از جمله بينايي با دنياي اطراف آشنا خواهند شد.

نوزاد از كي ميبينه؟

در ابتداي تولد، كودك توانايي ديد جانبي را ندارد؛ يا حتي قادر نيست كه بر يك نقطه متمركز بماند. از طرف ديگر ماهيچه هاي اطراف چشم نيز هنوز قدرت كافي را ندارند. او به مرور توانايي هاي مختلف از جمله تعقيب اشياي در حال حركت و يا چشم دوختن به يك نقطه را كسب خواهد كرد. حتي مردمك نيز با گذشت مدتي، تقويت شده و به نوزاد امكان خيره شدن به نور را خواهد داد. 

بينايي نوزاد در ماه اول

در ماه هاي نخستين تولد، كودك به سختي مي‌تواند نگاه خود را با اشيايي كه در فاصله دور و نزديك از او قرار دارند؛ تطبيق دهد. تقريبا در دو ماهگي، هماهنگي بيشتري ميان دو چشم او، ايجاد مي‌شود. اين قابليت، به كودك اين امكان را خواهد داد كه تا اشيا را رديابي كرده و اجسام را در فاصله دورتري مشاهده كنند. برخي از علائم بينايي نوزاد در هفته هاي مختلف بعد از تولد، شامل موارد زير خواهد شد.

📌هفته اول

در هفته اول، نوزاد ديد تاري دارد و تقريبا اشيا را تا فاصله 25 سانتي متري مشاهده مي‌كند. آنها فقط چند ثانيه به شما نگاه خواهند كرد. براي تقويت بينايي نوزاد در اين دوران، سعي كنيد از هر دوپستان به او شير بدهيد. از اينكه در هنگام حرف زدن با او نزديك شويد؛ نترسيد. طبيعي است كه در هفته اول كودك همه چيز را سياه و سفيد يا خاكستري ببيند. به همين دليل است كه نوزاد به رنگ هاي متضاد و يا الگوهاي شكلي مشخص بيشتر علاقه دارد.

📌هفته دوم

در هفته دوم كودك تقريبا قادر به شناسايي والدين خود خواهد بود. حتي در اين دوران بروز لبخند نسبت به چهره هاي آشنا نيز مشاهده مي‌شود. بينايي نوزاد در هفته دوم، همان 25 سانتي متر است. اما ادامه ارتباط و در ميدان ديد او قرار گرفتن همچنان اهميت دارد.

📌هفته سوم و چهارم

بينايي نوزاد در هفته سوم بعد از تولد، مانند هفته هاي پيشين است؛ اما او مدت زمان طولاني تري مي‌تواند به شما نگاه كند. در اين دوران مي‌توانيد با صحبت كردن، بازي، نشان دادن كتاب ها و اشكال مختلف به او، ديد او را تقويت كنيد. در هفته چهارم، هنوز كودك قادر به چرخاندن چشم هاي خود نيست و براي مشاهده اجسام متحرك، سر خود را مي‌چرخاند.

📌بينايي نوزاد تا 3 ماهگي

با اتمام يك ماهگي، و تا پايان سه ماهگي بينايي نوزاد پيشرفت چشمگيري مي‌كند. او قادر به تشخيص چهره ها به طور كامل، حساسيت به نور، واكنش دادن نسبت به محرك ها، تماس چشمي طولاني تر، توجه به جاذبه هاي بصري و… خواهد شد.

📌بينايي نوزاد بعد از سه ماهگي

در فاصله سه تا شش ماهگي، بينايي نوزاد، دچار تغييرات ديگري نيز خواهد شد. او اعضاي بدن خود را با دقت بيشتري مشاهده خواهد كرد. همچنين نسبت به اسباب بازي ها دچار حساسيت بيشتري خواهد شد. براي مثال نسبت به اسباب بازي خاصي، بيشتر علاقه نشان مي‌دهد. او بر سراسر اتاق تمركز خواهد داشت. تمايل زيادي به مشاهده عكس العمل افراد دارد. او در اين دوران مي‌تواند چشم هاي خود را به طور مستقل از سر خود حركت دهد. در اين دوران مي‌توانيد شروع به خواندن كتاب هاي تصويري براي او بكنيد.

📌بينايي نوزاد تا يكسالگي

تقريبا تا نه ماهگي بينايي نوزاد كامل خواهد شد. گرچه احتمال ايجاد تغييرات جزئي در بينايي او نيز وجود خواهد داشت. در اين سنين براي حركت سينه خيز رفتن، نوزادان نياز به هماهنگي چشم و دست هاي خود خواهند داشت. همچنين در پايان يكسالگي، آنها قادر خواهند بود كه اشيا را با عمق بيشتر و در فاصله دورتر درك كنند. حتي رنگ چشم نوزادان نيز دچار تغييراتي مي‌شود كه جاي نگراني نيست.

تقويت بينايي نوزاد

بينايي نوزاد به صورت طبيعي، بعد از مدتي كامل خواهد شد؛ اما روش هاي مختلفي براي تقويت و همچنين تسريع اين فرايند نيز وجود دارند. والدين مي‌توانند با كمك اين راهكارها به كودك خود براي ديد بهتر كمك كنند. برخي از اين روش ها به شرح زير هستند. 

🔵كتاب و يا مكعب هاي سياه و سفيد

موثرترين راهكار براي تقويت بينايي نوزاد، محصولات بصري سياه و سفيد است كه داراي عمق و خطاهاي ديداري است. بايد در خريداري اين محصولات به سن نوزادان نيز توجه كرد. همچنين كمك حمايت والدين نيز در اين دوران بسيار موثر خواهد بود. به كودك اشيايي مختلفي را در فاصله هاي متفاوت نشان داده و توجه او را جلب كنيد. والدين مي‌توانند به چشمان كودك خود نگاه كرده و سر را عقب و جلو بياورند و يا حالات چهره اي مختلفي را به او نشان دهند. همه اين تمرينات باعث ديد بهتر او خواهد شد.

اختلالات بينايي نوزاد

اگر تا زمان كامل شدن بينايي نوزاد, عاملي باعث اختلال در ديد او شود؛ احتمال اينكه اين مشكل تا آخر او همراه او بماند؛ زياد خواهد بود. در برخي موارد نوزادان دچار مشكلات مادرزادي بينايي هستند. به طوركلي مشكلات بينايي در نوزادان به دلايل زير بروز خواهد كرد.

🔸اختلالات ژنتيكي

🔸اعتياد والدين به الكل و يا موادمخدر. 

🔸عفونت ها

🔸عوامل محيطي

زمان معاينه بينايي نوزاد

معمولان نوزادان بلافاصله بعد از تولد، توسط متخصص معاينه مي‌شوند تا از بروز بيماري هايي مثل آب مرواريد مادرزادي، گلوكوم نوزادي و تومورهاي چشمي جلوگيري كنند. اما بعد از آن نيز نوزاد بايد به صورت دوره اي توسط پزشك معاينه شود. براي اطمينان از بينايي نوزاد، چشم هاي او را يك بار بين 6 تا 12 ماهگي، يك بار در 2 تا 3 سالگي و بعد از آن به صورت ساليانه از 6 سالگي به بعد، بايد معاينه شوند.

سخن پاياني

اطمينان از سلامتي بينايي نوزاد بسيار مهم است؛ چراكه آنان قادر به صحبت نبوده و نمي‌توانند مشكلات خود را بيان كنند. قبل از دو سالگي به صورت مداوم از واكنش هاي چشمي او نسبت به محرك هاي بصري اطمينان حاصل كرده و از يك پزشك نيز كمك بگيريد. بينايي يكي از مهم ترين حواس ماست كه بروز كوچك ترين اختلال و يا از دست دادن آن مي‌تواند آينده ما را تحت تاثير قرار دهد. نوزادان براي شناخت بيشتر اطراف خود، بيشتر به آن نياز دارند و بايد به سلامت آنها اهميت بيشتري داده شود.

براي دريافت مشاوره در زمينه بينايي نوزاد مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول